CÙNG BẢO TÍN LAN VỸ TÌM HIỂU VỀ ĐÁ SAPPHIRE

        Người Việt còn gọi sapphire là lam ngọc. Do có vẻ quý phái và lãng mạn, sapphire là biểu tượng của lòng trung thành và tâm hồn. sapphire bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp sappheiros, nghĩa là màu xanh và sapphire có được màu xanh đẹp nhất trong các loại đá quý. Tuy nhiên sapphire cũng có các màu khác ngoại trừ màu đỏ của ruby, là đá cùng loại với sapphire. Cả hai đều là khoáng corundum cứng chắc và vững bền.

1. Nguồn gốc:

Tất cả sapphire đủ màu đã được khai thác ở Sri Lanka (trước kia gọi là Ceylon -Tích Lan), một số nhà buôn đá quý vẫn dùng từ “ceylon” để nói về sapphire của đảo quốc này.

Các nhà sưu tập đánh giá cao sapphire xanh đẹp ở Kashmir và Myanmar vì tính hiếm có của chúng.

Những năm gần đây, Madagasca trở thành nguồn cung cấp quan trọng sapphire xanh, hồng và những màu khác. Tanzania và Kenya cũng sản xuất một lượng lớn sapphire nhiều màu.

Thái Lan, Việt Nam, Campuchia, Lào, Úc, Mỹ cũng khai thác sapphire. Thái Lan là trung tâm mua bán, cắt mài và xử lý sapphire.

      2. Chất lượng, Giá trị và Tính phổ biến:

Sapphire có giá trị nhất thì màu xanh – màu xanh đẹp nhất là xanh mạnh tươi. Các đá xanh mạnh vừa thì được ưa thích hơn màu xanh biển sẫm hay xanh nhạt. Xanh hơi tím nhẹ thì đẹp hơn xanh phớt lục nhẹ. Nổi tiếng nhất là tông màu xanh, sapphire còn có các màu khác ngoại trừ màu đỏ.

Đá sapphire màu khác xanh có giá trị là cam phớt hồng đến hồng phớt cam, được gọi là padparadscha, theo tiếng Sinhal của người Sri Lanka thì có nghĩa là đá màu hoa sen. Từ này hay bị lạm dụng vì đá nào có tên này sẽ có giá cao hơn một chút.

sapphire thường được cắt mài theo hình ovan và chữ nhật. Những kiểu khác như tròn, emerald, vuông, hình tam giác thì có nhiều ở cỡ dưới 1 carat.

sapphire đẹp thường rẻ hơn so với ruby, emerald và kim cương đẹp.

       3. Xử lý tăng vẻ đẹp thường gặp:

Hầu hết sapphire đều được xử lý nhiệt để tăng màu xanh tối đa do phân hủy các bao thể chứa titan. Đôi khi sapphire tối màu cũng được làm sáng màu nhờ nung nhiệt. Sapphire màu khác xanh cũng được nung nhiệt để có màu đẹp nhất. Một số sapphire được nung nhiệt vừa cải thiện màu và cải thiện độ trong. sapphire cải thiện bằng nhiệt là phổ biến và vững bền, không cần chăm sóc đặc biệt.

Một phương pháp xử lý phát triển gần đây là xử lý khuếch tán beryl, trong đó các đá sapphire không màu, hồng nhạt hay màu vàng được nung nhiệt chung với khoáng beryl hay chrysoberyl, nguyên tố berylium từ các khoáng ấy sẽ thẩm thấu vào bề mặt đá sapphire. Điều này giúp làm tăng màu vàng cho đá: sapphire màu hồng sẽ thành cam, vàng nhạt thành vàng đậm. Nguyên tố thêm vào và màu do nó tạo ra chỉ ở một lớp mỏng trên bề mặt đá, tuy nhiên trong một số trường hợp, nó giúp tạo nên màu đậm hơn trên toàn bộ viên đá. Xử lý khuếch tán phải được công bố trên hóa đơn. Để xác định được xử lý này cần phải có các phòng xét nghiệm ngọc học hiện đại như GIA. Do đó khi mua sapphire ở những nguồn không rõ ràng thì phải cẩn thận.

       4. Bảo quản và làm sạch:

Giống như đá ruby cùng loại, sapphire cũng là khoáng corundum, nên có độ cứng là 9 trên thang Mohs. Corundum rất cứng chắc nên thường dùng làm chất mài mòn. Do đó sapphire cũng là một trong những đá quý vững bền nhất.

Rửa spahia với xà phòng trong nước ấm: dùng bàn chải chà phía sau viên đá là nơi có thể dính nhiều chất dơ.